Hộp chia khí | Chạc chia khí 2 ngả, 3 ngả | Đặc Điểm Chia khí có ren, chia khí nối nhanh

Đăng bởi: Thép Mạnh Hải | 23/06/2025

"Hộp chia khí" hay "bộ chia khí nén", "chạc chia khí", "đầu chia dây hơi" là những thiết bị được sử dụng phổ biến trong các hệ thống khí nén. Chức năng chính của chúng là chia nguồn khí nén từ một đầu vào thành nhiều đầu ra khác nhau, để cung cấp khí nén đồng thời cho nhiều thiết bị hoặc hệ thống hoạt động cùng lúc.

Hộp chia 2 ngả khí (hay bộ chia 2 ngã khí, chạc chia 2 khí) là thiết bị có một đầu vào và hai đầu ra. Nó cho phép bạn kết nối một nguồn khí nén duy nhất (ví dụ: từ máy nén khí) và phân phối khí đó đến hai thiết bị hoặc đường ống riêng biệt.

Hộp chia 3 ngả khí (hay bộ chia 3 ngã khí, chạc chia 3 khí) tương tự, nhưng có một đầu vào và ba đầu ra. Điều này cho phép bạn chia nguồn khí nén ra ba hướng khác nhau, cung cấp khí cho ba thiết bị hoặc hệ thống đồng thời.

Đặc điểm chung và ứng dụng của hộp chia khí:

Cấu tạo: Thường được làm từ kim loại bền như thép, hợp kim (có thể mạ crom chống gỉ sét), hoặc đôi khi là nhựa PVC chống cháy (đối với hộp chia đường điện).
Thiết kế: Đa dạng về kiểu dáng (tròn, ngang, thẳng), kích thước và số lượng cổng chia (có thể có nhiều hơn 3 ngả: 4, 5, 6, thậm chí 16 ngả).
Ưu điểm:
- Tiện lợi: Giúp phân phối khí nén hiệu quả, đáp ứng nhu cầu sử dụng đồng thời nhiều thiết bị.
- Dễ lắp đặt và tháo rời: Thường có các khớp nối nhanh, ren chắc chắn, đảm bảo kết nối kín, chống rò rỉ.
- Bền bỉ: Chất liệu tốt giúp chịu được áp suất và điều kiện môi trường làm việc.
- Tiết kiệm: Giúp tối ưu hóa việc sử dụng khí nén, tăng năng suất công việc.
Ứng dụng:
- Hệ thống khí nén công nghiệp: Cung cấp khí nén cho các dây chuyền sản xuất, máy móc, xi lanh, van điều khiển khí nén, súng hơi (chà nhám, mài, xịt bụi),...
- Hệ thống bơm lốp xe, rửa xe máy, ô tô.
- Hệ thống điều hòa không khí và thông gió.
- Hệ thống khí y tế (kiểm soát dòng oxy và các khí y tế khác).

1. Kết nối có ren (Đầu nối ren)

Đây là kiểu kết nối truyền thống và phổ biến, sử dụng các bước ren (rãnh xoắn ốc) để vặn chặt hai chi tiết lại với nhau, tạo thành mối nối kín.

Đặc điểm

Độ kín khít cao: Khi siết chặt, các bước ren ăn khớp với nhau tạo ra một mối nối rất kín, ít bị rò rỉ khí. Thường cần thêm băng tan (PTFE tape) hoặc keo làm kín ren để đảm bảo độ kín tuyệt đối, đặc biệt với các loại ren thẳng.
Chịu áp suất và nhiệt độ cao: Khớp nối ren thường có khả năng chịu được áp suất và nhiệt độ lớn hơn so với khớp nối nhanh, do đó được dùng trong các hệ thống đòi hỏi độ bền và an toàn cao.
Độ bền cơ học cao: Mối nối ren rất chắc chắn, khó bị tuột hay bung ra khi có rung động hoặc lực tác động mạnh.
Đa dạng tiêu chuẩn ren: Có nhiều tiêu chuẩn ren khác nhau trên thế giới (ví dụ: NPT, BSPT, BSPP, M, R/Rc). Việc lựa chọn đúng tiêu chuẩn ren là rất quan trọng để đảm bảo khớp nối tương thích và kín.
- Ren côn (tapered thread) như NPT (National Pipe Taper) ở Mỹ hay BSPT (British Standard Pipe Taper) ở châu Âu, thường tự làm kín khi siết chặt do hình dạng côn.
- Ren thẳng (parallel thread) như BSPP (British Standard Parallel Pipe) hay ren G, cần dùng thêm gioăng (O-ring) hoặc vòng đệm để làm kín.
Cần dụng cụ: Việc lắp đặt và tháo dỡ thường yêu cầu các dụng cụ chuyên dụng như cờ lê.

Ưu điểm

Rất bền và đáng tin cậy: Phù hợp cho các ứng dụng cố định, ít tháo lắp.
Khả năng chịu áp lực lớn: Lý tưởng cho các hệ thống khí nén công nghiệp nặng.
Ít rò rỉ khí: Khi lắp đúng cách, độ kín gần như tuyệt đối.

Nhược điểm

Lắp đặt và tháo dỡ tốn thời gian: Yêu cầu vặn ren và đôi khi phải dùng băng tan, mất nhiều thời gian hơn.
Không linh hoạt: Không thích hợp cho việc thay đổi hoặc tháo lắp thiết bị thường xuyên.
Có thể gây hỏng ren: Nếu vặn quá chặt hoặc sai cách, có thể làm hỏng ren của đầu nối hoặc thiết bị.

2. Kết nối không ren (Khớp nối nhanh, Đầu nối nhanh)

Đây là loại khớp nối cho phép kết nối và ngắt kết nối ống khí nén một cách nhanh chóng chỉ bằng thao tác nhấn hoặc kéo, không cần vặn ren.

Đặc điểm

Cơ chế kẹp chặt: Khớp nối nhanh thường có một cơ chế kẹp (ví dụ: vòng răng cưa, chấu kẹp) bên trong để giữ chặt ống khí nén khi ống được đẩy vào.
Tháo lắp nhanh chóng: Chỉ cần một thao tác đơn giản để kết nối hoặc ngắt kết nối.
Độ kín bằng gioăng: Độ kín được đảm bảo bằng các gioăng cao su (O-ring) bên trong khớp nối, ép chặt vào bề mặt ống.
Đa dạng kiểu dáng: Có nhiều kiểu dáng để phù hợp với các vị trí lắp đặt khác nhau (thẳng, chữ L, chữ T, chữ Y...).
Chất liệu đa dạng: Thường làm từ nhựa cao cấp, đồng thau, thép mạ crom hoặc inox.

Ưu điểm

Tiết kiệm thời gian và công sức: Lắp đặt và tháo dỡ cực kỳ nhanh gọn.
Linh hoạt cao: Phù hợp cho các ứng dụng cần thường xuyên thay đổi hoặc tháo lắp thiết bị, dụng cụ khí nén (ví dụ: súng phun sơn, súng bắn vít).
Dễ sử dụng: Không yêu cầu dụng cụ chuyên dụng.

Nhược điểm

Khả năng chịu áp suất và nhiệt độ thấp hơn: So với khớp nối ren, khớp nối nhanh thường không chịu được áp suất và nhiệt độ cao bằng.
Độ bền có thể thấp hơn: Đặc biệt là các loại bằng nhựa, có thể bị hư hỏng nếu va đập mạnh hoặc sử dụng trong môi trường khắc nghiệt.
Nguy cơ rò rỉ cao hơn (nếu gioăng hỏng): Gioăng cao su có thể bị mòn hoặc hỏng theo thời gian, dẫn đến rò rỉ khí.
Giá thành có thể cao hơn: Một số loại khớp nối nhanh chất lượng cao có thể có chi phí đầu tư ban đầu cao hơn so với đầu nối ren thông thường.

Lựa chọn giữa có ren và không ren

Việc lựa chọn loại đầu nối nào phụ thuộc vào ứng dụng cụ thể và yêu cầu của hệ thống khí nén:

Chọn đầu nối ren khi:
- Cần độ kín khít và độ bền cao nhất.
- Hệ thống làm việc ở áp suất và nhiệt độ cao.
- Mối nối là cố định, ít khi tháo lắp.
- Ví dụ: Kết nối ống chính với máy nén khí, bộ lọc khí, van điều áp, hoặc các thiết bị công nghiệp cố định.
Chọn đầu nối nhanh (không ren) khi:
- Cần thường xuyên tháo lắp, thay đổi dụng cụ hoặc thiết bị.
- Ưu tiên sự tiện lợi và tiết kiệm thời gian.
- Hệ thống làm việc ở áp suất và nhiệt độ trung bình.
- Ví dụ: Nối súng phun sơn, súng xịt bụi, máy bắn đinh với dây hơi, hoặc các dụng cụ cầm tay khác.